ABD yaptırımları Rusya’nın ticaret sistemini hedef alırken, Rusya’nın Türkiye ve Çin gibi kilit ortaklarıyla olan ticaret hacmi sert geriledi.
Rusya ile ticareti finanse eden bankalara yönelik ABD baskısı, Rusya’ya para giriş çıkışını çok daha zor hale getirdi. Uzmanlara göre, ABD’nin geçen yılın sonlarında çıkardığı kararnameler, bankaları işlem yapmaktan kaçınmaya sevk etti.
Financial Times’ın haberine göre, Moskova’nın Türkiye ve Çin gibi kilit ortaklarıyla ticaret hacmi, yaptırımların ardından bu yılın ilk çeyreğinde düşüş gösterdi.
ABD İŞLERİ ZORLAŞTIRIYOR
Yaptırımlar nedeniyle savaşla ilgisi olmayan finansal işlemler bile oldukça zor hale geldi. Rusya ile yapılan finansal işlemlerde para birimi dönüştürme ve komisyon maliyetleri de arttı.
ABD Hazinesi’nde küresel işlerden sorumlu bakan yardımcısı Anna Morris, “Rusya’nın bu malları almak için ihtiyaç duyduğu finansal hizmetlere erişimi zorlaştı. Paranın akışını çok daha zor hale getirmek ve Ruslar için maliyeti arttırmak kesinlikle bir hedef. Sistemin bozulması ise önemli bir sonuç” dedi.
Konu ile ilgili bilgi veren üst düzey bir Rus yatırımcı, “Her ay işler daha da zorlaşıyor. Bir ay dolar, bir sonraki ay Euro; altı ay içinde temelde hiçbir şey yapamayacaksınız. Bunun mantıksal sonucu Rusya’yı İran’a dönüştürmektir” dedi.
YAPTIRIMLAR TÜRKİYE-RUSYA TİCARETİNİ VURDU
Öte yandan yaptırımlar Türkiye-Rusya ticaretini de vurdu. Rusya-Ukrayna savaşının ardından Türkiye’nin Rusya ile ticaret hacmi artmıştı ancak uygulamaya konulan yaptırımlardan sonra Türkiye’nin ihracatı sert geriledi.
Türkiye’nin Rusya ve beş eski Sovyet ülkesine yaptığı “yüksek öncelikli” mal ihracatı savaşın ardından 2023’te 5 kat artış göstermişti.
Bu yılın ilk çeyreğinde ise Türkiye’nin Rusya’ya ihracatı bir önceki yılın aynı dönemine göre üçte bir oranında azalarak 2,1 milyar dolara geriledi.
Türkiye’nin Rusya ve komşu ülkelere yaptığı yüksek öncelikli mal ihracatının değeri ise 2024’ün ilk çeyreğinde bir önceki çeyreğe göre yüzde 40 azalarak 93 milyon dolara geriledi.
ABD’li yetkililer ve uzmanlara göre, ihracattaki keskin düşüşlerde bankaların ABD’nin tepkilerinden korkmalarının etkisi var. Kararnamelere göre, Rusya’nın askeri-sanayi kompleksiyle bağlantıları nedeniyle yasaklanan şirketlerle iş yaptıklarından şüphelenilen bankalar da yaptırımlara takılabilir.
TÜCCARLAR RUBLEYE YÖNELDİ
Rus tüccarlar, Türkiye ve Çin gibi ülkelerdeki büyük bankalar çekindikçe daha küçük bankalara ve alternatif para birimlerine yöneldi. Dış ticaret ödemeleri giderek daha fazla ruble ile yapılırken, Çin, Türkiye ve BAE para birimlerinin kullanımı azaldı.
Ayrıca Rus ithalatçı ve ihracatçılar da para birimini dolar ve Euro ile değiştirmenin zorlukları nedeniyle daha fazla ticareti ruble kullanmaya başladı.
Şuanda yabancıların ticarette kullanması için Moskova Borsası’ndan ruble satın almalarına da izin veriliyor. Öte yandan rublenin sınırlı kullanımı ticaret hacmindeki kaybı telafi etmeyi zorlaştırıyor.